บทคัดย่องานวิจัย
การเกษตรแม่นยำในการจัดการสวนมะพร้าวน้ำหอม
สมเกียรติ สีสนอง.
สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง:กรุงเทพฯ. 137 หน้า. (2562).
บทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดทำสวนมะพร้าวน้ำหอมต้นแบบภายใต้การจัดการแบบเกษตรแม่นยำ โดยการเก็บข้อมูลสภาพอากาศ ธาตุอาหารพืชในดินและใบมะพร้าวน้ำหอม การจัดการน้ำและปุ๋ย การเจริญเติบโตของมะพร้าวน้ำหอม เพื่อใช้สำหรับการจัดการสวนมะพร้าวน้ำหอมที่ตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ และเป็นต้นแบบในการถ่ายทอดแก่เกษตรกร ทำการศึกษาในมะพร้าวน้ำหอมพันธุ์ก้นจีบ อายุ 6 เดือน ที่ปลูกในดินชุดอยุธยา (Ayutthaya series) ณ สวนเคหการเกษตร อำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี ระหว่างธันวาคม 2559 ถึง ธันวาคม 2562 โดยมีการจัดการ 3 แบบ คือ 1) การจัดการแบบเกษตรกรปฏิบัติทั่วไป เป็นการให้น้ำแบบดังเดิม โดยการยกระดับน้ำในร่องน้ำให้อยู่ต่ำกว่าผิวดินที่สันร่อง 5-10 cm และให้ปุ๋ยทางดิน (ร่องที่ 1) 2) การจัดการแบบเกษตรแม่นยำ แบบที่ 1 เป็นการให้น้ำแบบมินิสปริงเกอร์ตามข้อมูลที่ได้จากสถานีตรวจวัดอากาศ มีความถี่ของการให้น้ำสัปดาห์ละ 3 ครั้ง และให้ปุ๋ยทางระบบน้ำ (ร่องที่ 3) 3) การจัดการแบบเกษตรแม่นยำ แบบที่ 2 มีการให้นำแบบมินิสปริงเกอร์ตามข้อมูลที่ได้จากสถานีตรวจวัดอากาศ ความถี่ของการให้น้ำสัปดาห์ละ 1 ครั้ง และและให้ปุ๋ยทางระบบน้ำ (ร่องที่ 4) จากการศึกษาพบว่า สมบัติของดินก่อนการทดลองมีความเป็นกรดด่าง ค่าการนำไฟฟ้า อินทรียวัตถุ ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ โพแทสเซียม แคลเซียม แมกนีเซียม และโซเดียมที่แลกเปลี่ยนได้เฉลี่ย เท่ากับ 4.66, 1.89 mS/cm, 1.85 %, 42.89 ppm, 159.22 ppm, 8,120.62 ppm, 556.81 ppm และ 423.33 ppm ตามลำดับ และเมื่อสิ้นสุดการทดลองก็พบว่า มีเฉพาะความเป็นกรดด่างของดินเท่านั้นที่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (P<0.05) ระหว่างการให้น้ำแบบเกษตรกรปฏิบัติทั่วไป และ การให้น้ำแบบเกษตรแม่นยำ (4.29 และ 5.08 ตามลำดับ) ส่วนสมบัติของดินด้านค่าการนำไฟฟ้า อินทรียวัตถุ ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ โพแทสเซียม แคลเซียม แมกนีเซียม และโซเดียมที่แลกเปลี่ยนได้ไม่แตกต่างกันทางสถิติ โดยมีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 1.83 mS/cm, 2.77 %, 22.81 ppm, 447.53 ppm, 4,183.83 ppm, 418.32 ppm และ 495.49 ppm ตามลำดับ การสะสมของธาตุอาหารพืชในใบมะพร้าวน้ำหอม พบว่า มีเฉพาะฟอสฟอรัสในใบเท่านั้นที่อยู่ในเกณฑ์ต่ำกว่าระดับที่เหมาะสมสำหรับมะพร้าว โดยมีการสะสมของธาตุอาหารพืช คือ N, P, K, Ca, Mg และ Na เฉลี่ยเท่ากับ 1.87, 0.11, 1.52, 0.52, 0.42 และ 0.31 % ตามลำดับ
การเจริญเติบโตของมะพร้าวน้ำหอมจากเริ่มต้นทดลองที่อายุของมะพร้าว 6 เดือน มีความสูง เส้นผ่านศูนย์กลางโคนต้น จำนวนใบ ความยาวใบ และความเขียวใบ เฉลี่ยเท่ากับ 42.10 cm, 5.91 cm, 4.37 ทางใบ, 38.63 cm และ 51.97 SPAD Value ตามลำดับ จนถึงอายุของมะพร้าวน้ำหอมเมื่อสิ้นสุดการทดลองที่ 3.5 ปี มีการเจริญเติบโตเฉลี่ยเท่ากับ 215.70 cm, 22.40 cm, 22.40 ทางใบ, 349.30 cm และ 70.58 SPAD Value ตามลำดับ โดยมะพร้าวน้ำหอมมีความสูงต้นและความยาวทางใบในแปลงที่มีการจัดการแบบเกษตรกรปฏิบัติทั่วไปมีค่าสูงกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) กับแปลงที่มีการจัดการแบบเกษตรแม่นยำ ผลผลิตและองค์ประกอบผลผลิตของมะพร้าวน้ำหอม พบว่า มะพร้าวมีการออกจั่นในทุกแปลงเมื่ออายุ 24 เดือน และออกจั่นเต็ม 100 % ครบทุกต้นในแปลงที่จัดการแบบเกษตรกรและแบบเกษตรแม่นยำ เมื่อมะพร้าวมีอายุ 42 และ 39 เดือน ตามลำดับ และเมื่อสิ้นสุดการทดลองมะพร้าวน้ำหอมมีจำนวนจั่นเฉลี่ย 9.79 จั่นต่อต้น และมีจำนวนผลเฉลี่ยที่แตกต่างกันทางสถิติ (P<0.05) ระหว่างการจัดการแบบเกษตรกรทั่วไปกับแบบเกษตรแม่นยำ (2.60 และ 3.85 ผลต่อต้น)
ปริมาณฝนในปี 2560 ตั้งแต่เดือนเมษายน ถึงธันวาคม มีฝนตก 1,870 mm จาก 180 วัน ในปี 2561 และ 2562 มีปริมาณฝนทั้งปี 1,583.8 และ 873.1 mm เป็นวันที่มีฝน 133 และ 115 วัน ตามลำดับ ปริมาณการให้น้ำแก่มะพร้าวน้ำหอมในแปลงทดลองตั้งแต่มกราคม 2561 ถึง 31 ธันวาคม 2562 ในร่องที่ 1 มีการเติมน้ำเข้าไปในร่องน้ำเท่ากับ 1,666.77 mm ร่องที่ 3 และร่องที่ 4 มีการให้น้ำด้วยระบบมินิสปริงเกอร์เท่ากับ 1,775.71 และ 1,668.16 mm ตามลำดับ จากปริมาณการใช้น้ำ (ETc) ของมะพร้าวน้ำหอมทั้งหมด 2,657.72 mm ความชื้นในดินโดยปริมาตรเฉลี่ย (%V) เท่ากับร้อยละ 69.37, 68.44 และ 68.28 ในร่องที่ 1, 3 และ 4 ตามลำดับ ปริมาตรของน้ำที่ให้กับแปลงมะพร้าวน้ำหอมด้วยการเติมน้ำเข้าในร่องน้ำแบบเกษตรกรปฏิบัติทั่วไป เท่ากับ 3,292.25 ลูกบาศก์เมตรต่อร่อง ส่วนการให้น้ำแบบมินิสปริงเกอร์ในการจัดการน้ำแบบเกษตรแม่นยำมีปริมาตรเฉลี่ย 909.77 ลูกบาศก์เมตรต่อร่อง ต้นทุนการจัดการน้ำและปุ๋ยให้กับมะพร้าวน้ำหอมในปีที่ 1 การจัดการแบบเกษตรแม่นยำมีค่าใช้จ่ายสูงกว่าการจัดการแบบเกษตรกรทั่วไป คือ คือ 234.92 และ 59.21 บาทต่อต้น ตามลำดับ เมื่อคิดตลอดอายุการเก็บเกี่ยว 25 ปี ในการปฏิบัติแบบเกษตรกรทั่วไป และแบบเกษตรแม่นยำมีค่าใช้จ่ายรวม เท่ากับ 1,374.19 และ1,328.94 บาทต่อต้น ตามลำดับ